آيت الله منتظري درگذشت

آيت الله منتظري درگذشت. نقش، سوابق و شهرت او آنقدر مهم و وزن علمي او در حوزه علوم اسلامي آنقدر زياد بود كه بي ترديد همچون غده اي بزرگ و بي درمان بر دل سران حكومت و اهل بيت رهبر آن هم به طرز خفه كننده اي سنگيني كند. شايد اكنون چند صباحي با خيال خوش برچيده شدن اين بار از دوششان نفس راحتي بكشند. زهي خيال باطل!

ويژگي ممتاز آقاي منتظري آن بود كه با وجود آن جايگاه و مقام عالي، هرگز تن به مصلحت انديشي نداد. او نمونه يك روحاني بود كه انتظار داريم: براستي مؤمن، ساده و بي غل و غش و بسيار روراست. ديگر خصيصه ايشان در قياس با روحانياني كه امروز در موضع مقابل حكومت قراردارند آن بود كه مواضع او همواره يكسان بود. هميشه ديدگاه شخصي خود و آنچه را به نظرش صحيح مي رسيده بود بيان مي كرد. اما مثلا آيت الله صانعي چنين نبود؛ زماني كه در بدنه حكومت بود انديشه و بيان ديگري داشت و امروز انديشه و بيان ديگر. البته رشد و تكامل ذات هر وجود بشري ست. همه خطاپذيرند و اگر كسي دريابد كه به راه خطا رفته يا ميرود و سپس راه و انديشه خود را اصلاح كند، بيگمان بايد آن را ارج نهاد. اما آقاي منتظري هميشه از يك منظر سخن گفت و عمل كرد و امروز مي بينيم كه آن منظر، منظري خردورزانه و توأم با درنگ و ترديد ناشي از ايمان به خطاپذيري نفس بشري بوده است. او بي شك، زمانه را بسيار بهتر از هم كسوتان هم نسل خود درك مي كرد.

عمادالدين باقي در گفتگوي تلفني با بي بي سي فارسي از او نقل كرد كه ايشان نظريه اي را مطرح كرده اند مبني براينكه فقه اسلامي به جاي آنكه مبتني بر حقوق مؤمن باشد بايد بر حقوق انسان پايه ريزي شود. آقاي باقي همچنين نقل كرد كه ايشان وقوف خود را بر عواقب اين نظريه تصريح كرده است. چنين نظريه پيشرو و بنياديني، براستي انقلابي در فقه اسلامي ايجاد خواهد كرد و شايد به منزله زايش دوباره، نوشدن و سازگار شدن آن با انسان و زندگي مدرن باشد.

بيانات آيت الله منتظري در مصاحبه اي كه عمادالدين باقي با او و براي بي بي سي حدود دو سال پيش انجام داده بود بخوبي گواه بر شخصيت ايماني و شفاف و ساده او بود. او حتي در جواني به آيت الله بروجردي، استاد بزرگ خود نيز انتقاد كرده بود كه نشان از صراحت لهجه مؤمنانه او دارد.

نكته جالب ديگري كه در مصاحبه پخش شده از بي بي سي مطرح شد آن بود كه آيت الله بروجردي هم نظر بسيار منفي نسبت به گروه فدائيان اسلام داشته و در مقابل، آقاي خميني از آنها حمايت كرده و آقاي كاشاني ضمن ديدار اعضاي فداييان اسلام، به آنها پول هم پرداخت كرده كه اينها موجبات ناراحتي آيت الله بروجردي را هم به دنبال داشته است.

او حتي شعري را به زبان انگليسي از دوران مدرسه خود به ياد آورد و خواند:

Early to sleep, early to rise, makes a man healthy, wealthy and wise.

مي گفت زماني براحتي به انگليسي حرف مي زده ما فراموش كرده. پس از هفتاد سال اين جمله را به خاطر آوردن نشان از هوش سرشار و ذهن زنده و فعالي دارد؛ مشت محكمي بر دهان ياوه سراياني كه مي كوشيدند به او انگ سفاهت و كهولت بزنند.

براستي كسي كه مثلا پيام تسليت منتشر مي كند و در آن آقاي منتظري را گناهكار مي خواند، با خود چه مي انديشد؟ بيچاره مهاجراني حق داشته در گفتگوي ديشب آنقدر برافروخته و خشمگين باشد.

و چه مرگ خوبي هم داشت؛ در خواب.