محمود فرشچیان

محمود فرشچیان، استادی از نسل استادان قدیم؛ مردمانی که براستی لقب استاد و عالم زیبنده نامشان بود و ژرفای دانش و تبحر در وجود آنها معنابخش «استادی» بود بی آنکه نیازی به تعریف و توصیف و مدرک نمایی داشته باشند. در ایران امروز چند «استاد» می شناسید؟ آیا نسل آنها رو به پایان است؟ امروز از این دست القاب و کلمات دیگر جز پوسته ای نمانده؛ مثل نقل و نبات آنها را اعطا می کنند؛ می توان بسادگی از دانشگاه سرکوچه آنها را خرید و چقدر ارزان! آه، که چقدر توخالی و سطحی شده ایم.

وقتی لب به سخن می گشاید، هر کلامش شعفی در وجود برمی انگیزد که چشمها را تر می کند. از حسرت خود بر تاراج گنجینه و میراث هنری مرز و بوم محبوب می گوید و از تلاش بی پاسخ مانده ای که در راه اصلاح آموزش هنر ایرانی کرده و مدیران بیمقدار حکومتی که شنیده اند و وقعی بر آن ننهاده اند. گفت که با وجود آن جاه و منزلت، نامه هایی به وزیران فرهنگ و آموزش عالی مملکت گسیل داشته و ملتمسانه از آن انسانهای حقیر قدرت مدار درخواست کرده تا برای حفظ هنر ایرانی کاری کنند اما هرگز جوابی نگرفته است. او دیشب بصراحت گفت که آموزش هنر ایرانی بسرعت در سیر قهقرایی ست و گمان می کنم او که خود را آفتاب لب بام نامید، این را دیگر بمنزله اتمام حجت با سردمداران دولتی بیان کرد. صد حیف؛ کو گوش شنوا و کو چشم بینا!

او گفت که برای حفظ فرش ایرانی در جلسه ای که قبل از انقلاب در شرکت فرش ایران تشکیل شده بود در حضور دیگر استادان طراح فرش ایرانی (که امروز در کنار نام همه آنها پیشوند مرحوم جای گرفته) پیشنهاد کرده بود تا نقوش پایه فرش ایرانی که شمار آنها 25-30 تا بیشتر نیست به ثبت جهانی برسند تا حقوق آنها برای کشور محفوظ شود اما بخاطر عدم عضویت در سازمان جهانی حق تألیف (Copyright) چنین نکردند و امروز به جایی رسیده ایم که از چین تا هند و ترکیه و رومانی از آنها بهره می برند و فرش می بافند و می فروشند و فرش ایرانی تا رتبه های آخر در بازار جهانی تنزل کرده است.

او همچنین گفت که یکی از بنیادها [مستضعفان و جانبازان] 9 تابلوی او را که به امانت در موزه فرشچیان به نمایش درآمده بود را پس گرفته و به پستوی انبارهایشان منتقل کرده اند. جای تأسف است که در این کشور، یک بنیاد عریض و طویل چنین کاری کند و دولت پرمدعای آن رفع مشکل یگانه مرواریدی چون محمود فرشچیان را نداشته باشد. البته جای تأسف هست اما جای تعجب نیست!

دیشب، هفدهم مردادماه، استاد فرشچیان میهمان برنامه سیب سفید شب در شبکه یک بود.