Eccentricities of a nightingale

ديشب تله تئاتر Eccentricities of a nightingale نوشته تنسي ويليامز (Tennessee Williams) را از كانال يوناني BOYAH تماشا كردم كه حدس مي زنم در دهه 1950 يا 1960 ساخته شده بود [تحقيق: سال 1976].

اين كانال يوناني كه به نظر دولتي مي رسد در اغلب اوقات روز جلسات پارلمان يونان را پخش مي كند اما از دم غروب تا نيمه شب (به وقت ما) برنامه هاي مختلف ديگر نمايش مي دهد. اين برنامه ها شامل فيلمهاي مستند طبيعي يا تاريخي يا علمي، گزارش از موزه ها و مراسم هنري، كنسرتهاي موسيقي كلاسيك، اپرا و رقصهاي مدرن يا كلاسيك و بالاخره بعضي روزها در آخر شب يك تله تئاتر يا فيلم سينمايي است. برنامه هاي مستند اغلب مواقع به زبان انگليسي و با زيرنويس يوناني پخش مي شوند.

نكته اساسي و جالب براي من اين است كه آن تله تئاترها يا فيلمهاي سينمايي تقريبا بدون استثنا در زمره آثار كلاسيك و قديمي سينما هستند كه از يك سو شيفته آنها هستم و از سوي ديگر دسترسي به آنها تقريبا غيرممكن است. آثاري مربوط به سه يا چهار دهه قبل و يا حتي قديمي تر. و خوشبختانه اينها اغلب به زبان اصلي انگليسي و با زيرنويس يوناني نمايش داده مي شوند. يكي ديگر از برنامه هاي ديدني و جالب اين كانال، كليپهايي ست كه به صورت ميان پرده پخش مي شوند و موضوعات بشردوستانه دارند مثل پيامهايي ويديويي راجع به يونيسف (UNICEF) يا تقبيح خشونت اجتماعي يا خانوادگي يا تشويق همياري در رفع فقر يا گرسنگي در جهان و غيره. در كل اينچنين برنامه هايي در كانالهاي ديگر كمتر به چشمم خورده تا الان.

خوب، برگرديم به موضوع اصلي. اول اينكه نمي دانم عنوان Eccentricities of a nightingale را به فارسي چه بايد ترجمه كرد كه هم گويا باشد و هم معنادار. مثلا "بلبل خارج خوان" يا "رفتار نامتعارف يك بلبل" يا "بلبل غريب". براستي اين عنوان در انگليسي بسيار رسا و گوياست و با مضمون نمايشنامه، انطباق كامل دارد: داستان زني كه صدايي خوش اما شخصيت و رفتاري نامتعارف و متفاوت با عرف جاري در جامعه دارد. شايد بهتر باشد بگويم: "بلبل متفاوت".

دوم اينكه آدم وقتي فرصت ديدن چنين تئاترهايي را در اين سطح عالي از نظر متن و بازي و ساخت پيدا مي كند، تازه ارزش و معناي حقيقي تئاتر را مي فهمد و اينكه تئاتر ملي ما چقدر با دنياي غرب فاصله دارد. بازي بازيگران عاليست. خانم بريث دانر (Blythe Danner) در نقش "الما" كه ايشان را تا قبل از اين نمي شناختم اما كار او بسيار درخشان است. نقش مرد مقابل او "جاني" را فرانك لانگلا (Frank Langella) ايفا مي كند كه او را قبل از اين يكبار در فيلم كمدي "دوازده صندلي" مل بروكس ديده بودم.

"الما" دوشيزه جوانيست با طرز فكر و انديشه متفاوت با همگنان خود. روشنفكر است. مادري دارد كه دچار ناراحتي روانيست و پدري كه اندرزگوست. در محفلي از دوستان نزديك، به خواندن آثار شاعران و نويسندگان مي پردازند. والدين و اطرافيان او را متفاوت (eccentric) مي شمارند. او دوستي دارد كه با هم علايق و افكار مشترك بسيار دارند اما پيشنهاد ازدواج او را صادقانه رد مي كند چرا كه عاشق او نيست. به او مي گويد:

…we have no desire for each other. I want more…

"الما" از كودكي دلباخته "جاني" پسر همسايه بوده است. "جاني" اكنون از دانشگاه جانز هاپكينز با درجه عالي فارغ التحصيل شده و به عنوان يك پزشك مراجعت مي كند. در حالي كه مادر "جاني" مخالف است، "الما" مي كوشد "جاني" را بسوي خود جذب كند. او را به محفل دوستان خود دعوت مي كند. "جاني"، "الما" را به سينما دعوت مي كند تا به ديدن فيلمي از "مري پيكفورد" بروند. در حالي كه تابستان قبل، پيشنهاد "جاني" را رد كرده است، "الما" به "جاني" مي گويد كه اگر چه متفاوت محسوب مي شود اما آنقدر متفاوت نيست كه از عشق بي نياز باشد و عشق خود را به او ابراز مي كند اما "جاني" در عين حال كه "الما" را تحسين مي كند، پيشنهاد عشق او را رد مي كند. اما "الما" مصمم است از عشق خود كام بگيرد اگرچه يكبار براي هميشه…