راه رفتن روی آب

پنجشنبه شب گذشته در کانال آرته Arte فیلمی دیدم با عنوان Walk on Water یا راه رفتن روی آب. فیلمی محصول کشور اسرائیل در سال 2004 و ساخته آیتن فاکس Eytan Fox کارگردان اسرائیلی آمریکایی تبار.

قهرمان فیلم یک مأمور مخفی اسرائیلی ست که به عنوان یک آدمکش حرفه ای مأمور شکار دشمنان اسرائیل است. در صحنه آغازین فیلم شاهد هستیم که او روی عرشه یک کشتی در سواحل ترکیه است و خانواده ای را که متشکل از یک زن و مرد جوان و پسر خردسال آنهاست تحت نظر دارد. زن محجبه و مرد ریش دارد. به محض پیاده شده شدن مسافران، مأمور اسرائیلی پیش چشم زن و کودک، سرنگ مرگبار خود را به تن مرد ترک فرو می کند و ناپدید می شود. در بازگشت به اسرائیل مأموریت جدیدی به او محول می شود که باید یک پیرمرد در حال احتضار آلمانی را که در جوانی عضو ارتش آلمان نازی بوده و اکنون به ضرب دستگاه تنفس مصنوعی زنده است به قتل برساند. او با نوه پیرمرد طرح دوستی می ریزد، به خانواده او در آلمان نزدیک می شود و حتی تا پای بستر پیرمرد پیش می رود اما در لحظه نهایی از اقدام خود صرف نظر می کند. در این هنگام نوه پیرمرد که به ناگاه از سابقه پدربزرگ خود آگاه شده، بر بالین او حاضر می شود و خود وظیفه انسانی (؟؟؟) مجازات پیرمرد جنایتکار را به انجام می رساند و با قطع دستگاه تنفسی به حیات او پایان می دهد.

به نظر من مضمون فیلم روشن است. تروریزم بی پرده دولتی. دولت علیّه اسرائیل دشمنان خود را بی رودربایستی شناسایی می کند و مأموریتهای مقدس و الهی را به مأموران جان برکف خود محول می کند تا آن دشمنان را در هر کجای دنیا شکار کنند.

براستی شگفت زده خواهم شد اگر کسی بگوید کاری که آنها می کنند با کاری که جمهوری اسلامی و مأموران امنیتی اش می کنند فرقی دارد (مانند کشتار میکونوس، قتل دکتر بختیار و بسیاری دیگر در داخل و خارج کشور که شاید حتی کسی از آنها خبر هم نداشته باشد). لابد خواهند گفت اسرائیل آدمهای بد را می کشد و جمهوری اسلامی آدمهای خوب را. ترور، ترور است و آدم خوب و بد نمی شناسد.

تعجب بیشتر من از این بود که چگونه چنین فیلمی که عملاً تروریزم دولتی اسرائیل را توجیه می کند مورد توجه قرار می گیرد. ابتدا فکر کردم شاید من مضمون فیلم را درست متوجه نشده ام و در اینترنت هم گشتم شاید شرحی یا نقدی پیدا کنم و اتفاقاً شرح فیلم را در هر کجا دیدم با آنچه برداشت کرده بودم یکی دیدم.

نکته جالب دیگری که فهمیدم این بود که این فیلم نه تنها در خود اسرائیل بیشتر جوایز جشنواره فیلم اسرائیل را از آن خود کرده بلکه در جشنواره فیلم برلین و پاریس هم جوایزی برده و یا به عنوان بهترین فیلم انتخاب شده است.

چگونه است که از جان یک پیرمرد رو به مرگ نمی توان گذشت یا حتی اگر جنایتکار جنگی ست چرا نباید او را به دادگاه بین المللی جنایات جنگی معرفی کرد و به مجازات رساند؟

فیلمهای بسیاری در موضوع عملیات جاسوسی در سطح بین المللی ساخته شده است. اما دست کم در آنهایی من تماشا کرده ام همیشه نوعی رقابت یا بازی منصفانه بین نیروهای خیر و شر وجود دارد بنحوی که حتی اگر قتل یا کشتاری در تبادل آتش طرفین رخ می دهد به عنوان بخشی از یک معامله یا نزاع، از دید تماشاگر توجیه پذیر است.
اما آیا کشتن یک پیرمرد خوابیده روی تخت و متصل به دستگاه تنفس مصنوعی آن هم با تزریق سم، رقابتی منصفانه است؟ یا بی هوا کشتن مردی در برابر چشمان زن و کودکش، باز هم با تزریق ماده سمی و سپس گریختن، رقابتی منصفانه است؟
به نظر من این مصداق تروریزم دولتی است که فیلم "راه رفتن روی آب" آن را تبلیغ می کند.